zondag 21 augustus 2016

Ongelooflijk zeldzaam
Ouderdom 4.500.000.000 jaar
Pallasiet/Peridoot
Deze peridoot is gefacetteerd uit een olivijnkristal voorkomend in de Nikkel-IJzermatrix van een meteoriet gevonden in 1881 in het plaatsje Admire, Kansas (USA). Een dergelijke meteoriet noemt men Pallasiet. Stenen als deze zijn uitermate zeldzaam, de hoge ouderdom en de titanische krachten waaraan de stenen worden blootgesteld tijdens hun miljarden jaren durende reis en de tocht door de dampkring van de aarde zorgen ervoor dat de meeste olivijnkristallen dermate verweerd en gebarsten zijn dat er nauwelijks nog een helder gedeelte is wat geslepen kan worden. Wordt er dan toch nog eens een helder gedeelte gevonden worden dan is er nog veel geluk voor nodig om het slijpen tot een goed einde te brengen. Door de snel wisselende temperatuur bij het afdalen door de dampkring ontstaan enorme spanningen in de steen. Om deze reden is een geslepen pallasiet/peridoot van meer dan 1 karaat (=0,2 gram, ca. 6 mm) al een grote zeldzaamheid.
Herkomst
Pallasieten zijn ontstaan tijdens de vorming van ons zonnestelsel en zijn delen van de kern-mantelgrens van planetoïden die groot genoeg waren om door hun zwaartekracht interne differentiatie te hebben ondergaan (zogenaamde planetesimalen). Door inslagen en botsingen in de beginperiode van het zonnestelsel werden deze planetesimalen uit elkaar geslagen waarbij pallasieten de brokstukken waren uit de kern-mantelgebieden van de planetesimalen. Op grond hiervan worden pallasiet beschouwd als te zijn ontstaan tijdens of vlak na het ontstaan van ons zonnestelsel. Een alternatieve theorie is dat pallasieten door inslagen ontstane mengsels van kern- en mantelmateriaal zijn.
De ouderdom van pallasieten is op grond van hun vorming tijdens het ontstaan van ons zonnestelsel ca. 4,5 miljard (4.500.000.000) jaar. Pallasieten zijn afkomstig uit de planetoïden (ook wel asteroïden) gordel gelegen tussen Mars en Jupiter. Tussen Mars en Jupiter is tijdens het ontstaan van ons zonnestelsel het samenklonteren van planetoiden tot een grotere planeet verhinderd door de enorme zwaartekracht aantrekking van Jupiter. Tot op de dag van vandaag zwerven nog planetoïden (asteroïden) in een baan tussen Mars en Jupiter. Regelmatig raken uit de asteroidengordel delen uit hun baan en komen dan als meteoriet op aarde terecht.
Pallasieten zijn genoemd naar de Duitse natuuronderzoeker Peter Pallas (1741-1811), die in 1772 een pallasiet met een massa van 680 kg vond in de bergen bij Krasnojarsk (Siberië).